Geschiedenis van Cambodja

In mijn eerste verhaal over Cambodja heb ik beloofd om een (niet zo) kort overzicht te schrijven van de geschiedenis, omdat dit essentieel is om te situatie in Cambodja te begrijpen. Het verklaart waarom Cambodja vandaag de dag echt een ontwikkelingsland is, waar grote armoede heerst. Ik heb geprobeerd om de meest nare details achterwege te laten, maar als je even googelt vind je genoeg verhalen over babies en bomen.

Lang, lang geleden
Van de 9de tot de 14de eeuw was Cambodja nog het centrum van het grote Khmer-rijk Angkor, dat ook delen van Laos, Vietnam en Thailand besloeg. Door expansiedrang van de buurlanden, de achteruitgang van het irrigatienetwerk en een opeenvolging van religies en koningen stortte het rijk langzaam in. In 1863 arriveerden de Fransen die een protectoraat aanboden dat Cambodja in dit geval daadwerkelijk bescherming bood tegen Thailand en Vietnam die hun grenzen wilden opschuiven ten koste van Cambodja. De Fransen zijn bijna 100 jaar in Cambodja gebleven tot het in 1953 onder leiding van koning Norodom Sihanouk (een naam die ik volgens mij nog vaak ga tegenkomen) onafhankelijk werd. Toen begon een periode vol politieke wisselingen die niet bepaald goed uitpakten...

Vietnamoorlog
Tijdens de Vietnamoorlog heeft Cambodja het zwaar te verduren gehad. De Amerikanen voerde er grootschalige bombardementen uit en er vielen naar schatting 600.000 burgerslachtoffers. De verhalen over de Vietnamoorlog ken je misschien wel, het was niet prettig... In 1970 viel Vietnam samen met Amerika Cambodja binnen om de Vietcong aan te vallen. Generaal Lon Nol zette koning Sihanouk af en pleegde een staatsgreep. Na een hele serie politieke ontwikkelingen en een paar onverstandige zetten van Sihanouk nam de Rode Khmer, onder leiding van Pol Pot, de macht over in 1975.

De Rode Khmer
Het doel van Pol Pot was het stichten van een communistische, agrarische staat en hij was erg extreem in dit streven. Het concept familie werd afgeschaft en hele families werden uit elkaar gerukt, de mensen werden verdreven uit de steden en iedereen moest 12 tot 16 uur per dag op het land werken onder vreselijke omstandigheden en met minimaal rantsoen. Monniken, leerkrachten, intellectuelen, wetenschappers, artsen, ambtenaren en militairen werden geëxecuteerd. Het dragen van een bril, bezitten van een boek of kunnen lezen en schrijven waren volgens de Rode Khmer redenen om mensen te vermoorden. Naar schatting zijn er 2 miljoen mensen, een kwart van de toenmalige bevolking, vermoord of doodgewerkt. De herinneringen van deze gruwelijke gebeurtenissen zijn zichtbaar in het Tuol Slengmuseum (een oude martelgevangenis) en Choeung Ek ("The Killing Fields"). Op de voorbereidingsdag vandaag heeft een vrijwilliger die in Cambodja is geweest mij aangeraden om in de eerste week al een bezoek te brengen aan het museum en Choeung Ek, omdat het zoveel context geeft over het Cambodjaanse volk dat collectief getraumatiseerd is. Als ik er over de gebeurtenissen lees word ik al intens verdrietig, dus een "leuk" bezoek gaat het niet worden, maar ik denk dat het erg waardevol is. Het is bijna ondenkbaar dat al deze verschrikkingen echt gebeurd zijn. In januari 1978 maakte een inval van Cambodja een einde aan het regime van de Rode Khmer, maar dit bracht nog geen stabiliteit. Er volgde een burgeroorlog die nog jaren duurde en pas aan het eind van de jaren 90 gaven de laatste Rode Khmer guerrillastrijders zich over. Van 1991 tot 1993 was Cambodja onder bestuur van de VN en ik 1993 waren er verkiezingen. Pas vanaf 2003 keert de rust in het land weer een beetje terug en wordt het onderwijs langzaam aan weer opgestart.